Safle ac Adeiladu

Wedi’i hagor gan Ei Fawrhydi Brenin Charles III ar 9 Mai 1984, gall yr orsaf gynhyrchu 1728MW o bŵer o fewn 12 eiliad i sefydlogi’r galw ar y Grid Cenedlaethol.

Adeiladwyd Gorsaf Bŵer Dinorwig ar safle chwareli llechi Dinorwig, a gaewyd yn y 1960au. Symudwyd y tomenni llechi i wella gwerth estheteg yr ardal, ac adeiladwyd yr orsaf bŵer yng nghrombil Mynydd Elidir Fawr, sydd bellach yn rhan o ardaloedd cadwraeth arbennig Eryri.

Mae pwmp/tyrbinau gwrthdroadwy Dinorwig yn gallu cyrraedd ei lefel gynhyrchu uchaf bron ar unwaith. Drwy ddefnyddio trydan y tu allan i oriau brig, mae’r chwe uned yn cael eu troi’n bympiau i gludo dŵr o’r gronfa ddŵr isaf yn ôl i Farchlyn Mawr.

Mae strwythurau uwchben y ddaear yn cynnwys y cyfadeilad gweinyddol a’r porthdy diogelwch. Mae SoDdGA daearegol wedi’i leoli ar hyd glannau Llyn Peris, sy’n dangos ôl rhewlifiant. Mae Llyn Padarn, y llyn y mae Dinorwig yn rhyddhau dŵr dros ben iddo, hefyd yn SoDdGA.

Adfer yr Amgylchedd

Yn dilyn y gwaith adeiladu, cafodd gorchudd tir brodorol, gan gynnwys glaswelltau, llwyni a blodau gwyllt, eu hailosod yn ofalus ar ôl i’r gwaith adeiladu ddod i ben. Defnyddiwyd cerrig a llechi lleol, y cafwyd llawer ohonynt o hen adeiladau’r chwarel, i adeiladu wynebau allanol, waliau ac adeiladau.

Un o’r prif broblemau amgylcheddol a oedd yn wynebu gwyddonwyr oedd sut i sicrhau bod y Torgoch Cymreig, sy’n frodorol i Lyn Peris, yn cael ei warchod. Dim ond mewn pedwar llyn yng Nghymru y gellir dod o hyd i’r pysgodyn prin hwn. Dyfeisiwyd rhaglen i sicrhau eu bod yn cael eu symud yn ddiogel i Ffynnon Llungwy, llyn rhewlifol gerllaw.

Llwyddiannau Peirianyddol

Pan gafodd ei chomisiynu’n llawn yn 1984, cafodd Gorsaf Bŵer Dinorwig ei hystyried yn un o brosiectau peirianyddol ac amgylcheddol mwyaf dychmygus y byd.

Erbyn hyn, mae’r ffordd y mae Dinorwig yn gweithio a’i gallu i ymateb yn dal i gael eu cydnabod ledled y byd. Dinorwig yw’r safle mwyaf o’i fath yn Ewrop.

Mae’r orsaf yn cynnwys 16km o dwnelau tanddaearol, yng nghrombil mynydd Elidir. Roedd angen 1 miliwn tunnell o goncrit, 200,000 tunnell o sment, a 4,500 tunnell o ddur i’w hadeiladu. Mae chwe uned gynhyrchu bwerus yr orsaf yn sefyll yn y ceudwll mwyaf i gael ei greu gan ddyn yn Ewrop. Gerllaw mae siambr y brif falf fewnlif sy’n gartref i’r orsaf sy’n rheoli llif y dŵr drwy’r tyrbinau.

Bywyd Naturiol

Rydym yn sicrhau bod materion amgylcheddol yn cael eu monitro’n barhaus fel ansawdd dŵr a gwarchod bywyd gwyllt o amgylch Dinorwig. Gwelir arferion a llesiant rhywogaethau dyfrol yn Llyn Peris a Marchlyn Mawr. Mae gan y poblogaethau brodorol o eogiaid, brithyllod a llysywod pendoll dŵr croyw fynediad agored i’w mannau silio o ddewis drwy gydol y flwyddyn.

Mae cyfran o’r safle o fewn Parc Cenedlaethol Eryri, ac mae’n laswelltir uchel sy’n cael ei bori gan ddefaid a hen chwareli llechi. Rydym hefyd yn rheoli ac yn berchen ar ddarn bach o dir ar gyrion Nant Peris fel parc bioamrywiaeth, lle mae cynlluniau creu cynefinoedd wedi’u hannog.