Ynglŷn â Gorsaf Bŵer Ffestiniog

Wedi’i chomisiynu yn 1963, Gorsaf Ynni Ffestiniog oedd y cyfleuster cyntaf yn y DU i gael storfa bwmpio. Mae ei phedair uned gynhyrchu yn gallu cyflawni allbwn cyfun o 360MW o drydan – digon i gyflenwi holl anghenion pŵer Gogledd Cymru am sawl awr.

Mae’r Cylch Cynhyrchu yn dechrau yn Llyn Stwlan – cronfa ddŵr uchaf Ffestiniog. Mae sgriniau mawr y tu mewn i’r tyrau derbyn yn cael eu hagor i danio’r llif pwysedd uchel.
Caiff 27 metr ciwbig o ddŵr yr eiliad eu rhyddhau drwy ddwy siafft o bwysedd uchel (200 metr o ddyfnder yr un), sydd wedi’u cysylltu â phedwar twnnel o goncrit. Yna mae llifddorau dur yn cyfeirio’r gollyngiad i’r orsaf drwy bibellau a falfiau i ddechrau cynhyrchu.

Caiff dŵr ei gadw yn Nhan-y-Grisiau a’i bwmpio nôl i Lyn Stwlan, dros nos fel arfer, i gwblhau’r cylch.

Ystyriaethau Amgylcheddol

Roedd effaith amgylcheddol adeiladu cynllun trydan dŵr mewn ardal o’r fath harddwch naturiol yn ganolog i bob cam wrth wneud penderfyniadau. Mae’r safle yn Ffestiniog o fewn glaswelltiroedd ucheldir y Moelwyn. Mae olion y diwydiant llechi a metel yn amlwg o fewn y dirwedd. Mae ffermwyr lleol yn gosod hawliau pori i ddefaid.

Mae’r safle’n cynnwys y cronfeydd dŵr uchaf ac isaf ac argaeau cysylltiedig, Llyn Stwlan a Llyn Tan-y-Grisiau, a chyfadeilad yr orsaf bŵer. Mae un Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) daearegol rhwng y ddwy gronfa ddŵr.

Adeiladu

Un o’r problemau mwyaf sylfaenol y bu’n rhai i’r penseiri a’r peirianwyr ei datrys oedd sut i gael gwared ar tua miliwn tunnell o’r graig a gloddiwyd yn ystod y gwaith adeiladu. Dewiswyd safleoedd lle gallai’r graig gael ei gwasgaru yng nghyfuchliniau’r dirwedd leol. Yna plannwyd glaswelltau, coed a llwyni brodorol ​​i wella’r ardal. Mae adeiladau a waliau o fewn cyfadeilad yr orsaf wedi’u hadeiladu o gerrig lleol, llechi a deunyddiau naturiol eraill.

Gwarchod Bywyd Naturiol

Gwneir llawer i warchod y bywyd naturiol cyfoethog ac amrywiol o amgylch yr orsaf ynni. Ar y llethrau sy’n arwain at Argae Stwlan, mae grug lledlwyd porffor yn drwch ar ochr y mynydd, hafan i ystod amrywiol o bryfed, gwenyn a gloÿnnod byw yn ystod misoedd yr haf.

Mae’r ardal yn gynefin naturiol i lawer o rywogaethau adar llai cyffredin o Brydain, gan gynnwys clochdariaid y cerrig, corhedyddion y coed, y dringwr bach, hebogiaid tramor, ac adar sy’n bwyta gwenith.